ترانزیت چیست؟

کلمه ترانزیت واژه ای آشنا برای بسیاری از ماست اما در صنعت حمل و نقل کلمه ترانزیت بسیار پرکاربرد است و شناخت انواع ترانزیت در جامعه حمل و نقل از اهمیت زیادی برخوردار است. از اینرو ما در این مقاله سعی داریم کلمه ترانزیت و انواع آن را به خوبی و کامل برای شما توضیح دهیم.

در لغت‌نامه معین ترانزیت به این معنی آمده است که عبور کالا از کشوری به کشور دیگر بدون پرداخت گمرک و بخشی از جابه‌جایی مسافر و کالا بین مبدأ و مقصد که مستلزم عبور از کشور ثالث باشد.» دهخدا ترانزیت. را این‌گونه تعریف کرده است “تْرا / ت ِ ] (فرانسوی ، اِ) مأخوذ از لاتینی ، به معنی عبور کالا از کشوری به کشور دیگر بدون پرداخت حقوق عبور. صاحب فرهنگ نظام آرد: عبور مال‌التجاره از مملکتی برای مملکت دیگر، مثال: دولت روس برای مال‌التجاره ایران در مملکت خود ترانزیت قبول کرده است.به‌طورکلی واژه ترانزیت یک کلمه لاتین است که ریشه آن به کشور فرانسه برمی‌گردد در انگلیسی آن را یک سیستم برای حرکت یک شخص یا کالا از یک مکان به مکان دیگر به معنی عبور کردن ترجمه کرده است.

انواع ترانزیت

به‌طورکلی در باور عمومی هر کالایی که از یک کشور عبور می‌کند را ترانزیت می‌دانند درحالی‌که در صنف حمل‌ونقل و گمرکی کشور، کاربرد این کلمه متفاوت است و بخشی از تعریف جامع آن هست در حمل‌ونقل دو نوع ترانزیت خارجی و داخلی داریم که در ادامه به آن می‌پردازیم.

ترانزیت داخلی

ترانزیت داخلی که به آن پاساوان هم گفته می‌شود به حمل کالایی گفته می‌شود که به‌طور مثال واردکننده‌ای کالای خود را از مرز بازرگان وارد ایران کرده و رویه گمرکی ترخیص قطعی را به هر دلیلی در مشهد انجام خواهد داد. این بار ترانزیت داخلی حساب می‌شود درواقع عبور کالا، از گمرک بازرگان به گمرک مشهد ترانزیت داخلی است و تمامی امور گمرکی و ترخیصیه کالا در مشهد انجام خواهد شد.

روش‌های ترانزیت داخلی

همان‌طور که در بالا اشاره شد ترانزیت داخلی به روند انتقال کالا در مرزهای داخلی گفته می‌شود که جابه‌جایی کالا بدون خروج از مرز یک کشور انجام می‌شود این روش حمل‌ونقل به چهار شکل حمل‌ونقل جاده‌ای، حمل‌ونقل ریلی، حمل‌ونقل هوایی و حمل‌ونقل دریایی صورت می‌گیرد که رایج‌ترین شیوه ترانزیت داخلی در ایران حمل‌ونقل جاده‌ای است. در حمل‌ونقل جاده‌ای در ترانزیت داخلی معمولاً از کامیون‌، تریلی های چادری و کامیون حمل بار ترافیکی استفاده می‌شود. لازمه استفاده از حمل ریلی برای برخی از بارها این است که گمرک موردنظر به مسیر ترانزیت ریلی کشور متصل باشد. در ایران کریدور ریلی سرخس – بندرعباس فعال‌ترین کریدور ریلی ایران است بیشترین شیوه ترانزیت داخلی از طریق راه‌آهن و ریلی در مسیرهای منتهی به سرخس و تهران انجام می‌گیرد.

مراحل ترانزیت داخلی

در این مرحله باید اظهارنامه و مابقی مدارک از طریق نمایندگان شرکت حمل‌ونقل به گمرک تحویل داده شود این سازمان پس از تطبیق مدارک با بار و دریافت مبلغ ضمانت کالا، مجوز بارگیری و ارسال بار را صادر می‌کند. قبض انبار معمولاً در گمرک مقصد صادر می‌شود با صادر شدن قبض انبار، صاحب بار می‌تواند کالای خود را ترخیص نهایی کند. از مهم‌ترین مدارکی که برای این پروسه موردنیاز است عبارت‌اند از: فاکتور فروش کالا که به اینویس (invoice) معروف است، لیست عدل بندی یا پکینگ لیست (packing list) (درصورت یکی نبودن کالا)، ترخیصیه، بارنامه، گواهی مبدأ، قبض انبار و گواهی ثبت سفارش(در هنگام ترخیص قطعی کالا از صاحب کالا محوز ثبت سفارش دریافت میگردد). امروزه بر اساس توافق بین سازمان گمرک جمهوری اسلامی و وزارت صنعت و معدن ایران گرفتن مدرک ثبت سفارش در ترانزیت داخلی موردنیاز نیست.

هزینه ترانزیت داخلی

نکته مهمی در ارتباط با هزینه‌های مربوط به ترانزیت داخلی بهتر است بدانیم این است که هرگاه ترانزیت داخلی به درخواست صاحب کالا انجام گیرد بر اساس قوانین موجود تمام هزینه‌های مربوط به خسارت‌های احتمالی و یا حق بیمه وارده بر عهده خود شخص مذکور است؛ اما اگر به هر دلیلی خود سازمان گمرک درخواست انجام فرایند ترانزیت داخلی را داده باشد تمامی این هزینه‌ها بر عهده سازمان گمرک هست؛ اما جدا از این موضوع، هزینه ترانزیت داخلی برای شرکت‌های حمل‌ونقل به عوامل مختلفی بستگی دارد که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به نوع کالا، ظرفیت،تناژ، ارزش کالا، بیمه، مسیر ترانزیت، فاصله مبدأ تا مقصد اشاره کرد.

برای اطلاع از هزینه‌های گمرکی و ترانزیت داخلی کالای موردنظر خود می‌توانید با شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی زرین ترابر آسیا تماس بگیرید.

بار ترانزیت داخلی

 ترانزیت داخلی یکی از روش‌های متداول و کارآمد در صنعت حمل‌ونقل است ازاین‌رو مهم است که در طی مراحل حمل‌ونقل کالا تمام اصول و روش‌ها به‌درستی ایجاد شود. بار ترانزیتی برای ترانزیت داخلی شامل دسته بزرگی از محصولات شیمیایی، محصولات دارویی، الکترونیکی، غذایی و ساختمانی و … باشد. کالای عبوری باید با رعایت ضوابط و مقررات عمومی گمرک ایران حمل شود، حمل بار قاچاق و یا غیرمجاز نظیر اسلحه، مواد مخدر، … بر اساس قوانین جمهوری اسلامی جرم محسوب می‌شود.

ترانزیت خارجی

شاید شما هم نام جاده ابریشم را شنیده باشید این جاده درگذشته راه ارتباطی بازرگانی بین کشورهای شرق و جنوب آسیا با اروپا و آفریقا بود. هدف از ایجاد این مسیر جابه‌جایی کالا برای نیاکان ما بود. امروزه در راستای پیشرفت و توسعه دنیا و به‌روز شدن صنایع جابه‌جایی کالا به شیوه‌های مختلفی انجام می‌گیرد ترانزیت خارجی درواقع همان ادامه تجارت دنیای کهن با متد و روش‌های عصر نوین هست. درواقع ترانزیت خارجی یا بین‌المللی به حمل کالا از یک کشور به کشور دیگر می‌گویند که معمولاً برای بارهای سنگین و با حجم بالا به کار می‌رود . برای ترانزیت خارجی گاهی بار بین دو و یا سه و گاهی بین یک قاره جابه‌جا می‌شود. نمونه بارز حمل بار از چین برای کشورهای اروپایی است که از بنادر چین نظیر کینگدائو به مقصد بندرعباس حرکت می‌کنند و پس از گذر از ایران از مرز زمینی وارد کشورهای اروپایی می‌شود. ترخیصیه کامل در ایران انجام نمی‌گیرد و اظهاری که برای این بار بین‌المللی در گمرک ایران کشیده می‌شود اظهارنامه ترانزیت خارجی است. ترانزیت خارجی این امکان را به یک شرکت می‌دهد که محصولات خود را به دیگر نقاط جهان صادر کند

اهمیت ترانزیت خارجی

با توجه به دنیای پر هرج مرج امروزی روابط مسالمت‌آمیز میان کشورهای جهان باعث به وجود آمدن صلح و ثبات در دنیا می‌شود. بشر امروز به دنبال آرامش است و حاکمان به دنبال حفظ ثبات و تحکیم قلمرو خود در منطقه هستند. حمل‌ و نقل بین‌ المللی یکی از راه‌های کمک به روابط سیاسی مسالمت‌ آمیز بین منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای است. توافقات بین‌ المللی و منطقه‌ای که در راستای این صنعت شکل می‌گیرد نیز باعث تمرکز بر حفظ روابط دوستانه و بالا رفتن منابع مالی کشورها است. همچنین ترانزیت خارجی یکی از منابع کسب درامد برای کشورها است که باعث رشد و شکوفایی اقتصاد و افزایش رو به رشد بازارهای مالی می‌ شود. با توجه به مبادلات ارزی و دلاری در صنعت حمل‌ و نقل در بخش بین‌المللی یکی از بهترین راه‌هایی که بازارهای مالی کشورهای تحت این صنعت را پشتیبانی می‌کند تمرکز بر روی ترانزیت بین‌المللی است. تجار برای انتقال بار خود از یک کشور به کشور دیگر نیازمند جا به‌ جایی بار می‌باشند به‌طور مثال در حمل‌ و نقل جاده‌ای بسیاری از مواد اولیه از کشورهای اروپایی به کشورهای آسیای میانه جا به‌ جا می‌شود انتقال حجم بالای کالا نیازمند زیرساخت‌های اساسی هست که کشور ما در این زمینه از موقعیت و امکانات خوبی برخوردار است در همین راستا به دلیل حجم بالای ترانزیتی در این مسیر تأثیر مستقیمی بر اقتصاد شهرهای مرتبط دارد و درنهایت موجب شکوفایی اقتصاد کشور می‌شود.

علاوه بر این حمل‌ونقل بین‌المللی فرصت‌های شغلی فراوانی را برای مردم یک کشور به وجودمی آورد. به‌طور مثال جاده‌سازی، پمپ‌بنزین، تعمیرگاه ابزارآلات ماشین، نیروی کارگری (برای جرثقیل و لیفتراک و …)، کادر اداری گمرکات، ترخیص‌کار و همکاران وابسته به این رشته که خدمات جداگانه‌ای در حمل‌ونقل ارائه می‌دهند.

هزینه ترانزیت خارجی

هر تاجری در ابتدای کار خود به دنبال برآورد هزینه برای جابه‌جایی و ارسال بار خود از مبدأ به مقصد می‌ باشد و این امر یکی از بدیهیات روابط بازرگانی است به همین دلیل شناخت هزینه‌ های مربوط به حمل‌ و نقل از اهمیت زیادی برخوردار است. شیوه‌ های حمل کالا و ارسال بار از مهم‌ ترین عوامل تأثیرگذار در هزینه‌ها می‌باشند. ارسال بار از طریق حمل زمینی، حمل دریایی، حمل ریلی و حمل هوایی شامل هزینه‌های متفاوتی می‌شوند که شرکت زرین ترابر آسیا در این زمینه می‌تواند به شما مشاوره‌های حرفه‌ای ارائه دهد. مورد مهم بعدی میزان وزن و حجم کالا است که رابطه مستقیم باقیمت دارد به این معنی که هر چه وزن و حجم کالا بیشتر باشد هزینه‌های مربوط به بار نیز بالاتر می‌رود. مورد بعدی نوع بار است، ارزش گمرکی کالا برای هر بار جداگانه حساب می‌شود هر چه میزان ارزش کالای شما بیشتر باشد هزینه بیشتری را برای حمل و موارد گمرکی پرداخت خواهید کرد.

روش‌های ترانزیت خارجی

ترانزیت خارجی یا جا به‌ جایی بار بین گمرکات کشور ها به چهار روش مختلف انجام می‌گیرد که شامل  ترانزیت هوایی، ترانزیت جاده‌ای، ترانزیت ریلی و ترانزیت دریایی است. ترانزیت دریایی یکی از رایج‌ترین و مقرون‌ به‌ صرفه ترین شیوه‌های ارسال بار است که کشورهایی بهره‌مند از بنادر و مسیرهای آبی می‌توانند از این شیوه حمل‌ و نقل بین‌ المللی برای پیشبرد اهداف تجاری خود استفاده کنند. حمل‌ و نقل ریلی هم یکی دیگر از مهم‌ ترین شیوه‌های حمل و ارسال بار است که نیازمند متصل بودن به کریدور ریلی هست در ایران مسیر بندر شهید رجایی به منطقه ویژه اقتصادی سرخس نقش پررنگی در حمل بار ترانزیت خارجی به کشورهای آسیای مرکزی مانند ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان دارد. شرکت حمل‌ و نقل بین‌المللی زرین ترابر دارای سابقه‌ای درخشان در حمل‌ و نقل بین‌ المللی و ترانزیت خارجی این دو مسیر دارد. مورد بعدی حمل جاده‌ای و حمل دریایی است ترانزیت از طریق حمل زمینی نسبت هوایی از رواج بیشتری برخوردار است. گاهی برای مسیرهای فرا منطقه‌ای و بین‌ قاره‌ای نیاز به حمل ترکیبی هستیم این بدان معنا است که برای حمل بار از هند به بغداد تنها ترانزیت خارجی دریایی نیاز نیست بلکه باید پس از ورود بار به بندرعباس از حمل جاده‌ای برای ادامه مسیر کمک گرفت.

مراحل ترانزیت خارجی

برای حمل بار از یک کشور به کشور دیگر و انجام پروسه ترانزیت خارجی مانند هر روند دیگری نیاز به یکسری مدارک هست مدارک ترانزیت خارجی کالا که صاحبان بار و شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی باید به آن توجه کنند شامل این موارد هست: برگ فاکتور خرید کالا یا اینویس (Invoice)، بارنامه کالا (bill of lading)، لیست عدل بندی (Packing List)، معرفی نامه، ضمانت‌ نامه، وکالت‌ نامه، تصویر کارت بازرگانی، مجوز ورود کالاهای ترانزیتی، مجوز بانک، راهنما جاده‌ای و گذرنامه، اخذ پرفرما. پس از ارزیابی گمرکی که توسط کارشناسان اداره گمرک انجام می‌گیرد.

ترانزیت داخلی و خارجی تفاوت و شباهت‌ها

ترانزیت خارجی از بعد تشریفات گمرکی مانند تطبیق کالا با اظهارنامه گمرکی فراهم کردن اینویس (فاکتور خرید) و پکینگ ارائه بارنامه و… ؛ مانند ترانزیت داخلی است. همان‌طور که گفته شد ترانزیت داخلی به‌جا به‌جایی یک کالا در مرزهای داخلی یک کشور گفته می‌شود این درحالی‌که است که ترانزیت خارجی برون‌مرزی است.

تفاوت ترانزیت خارجی با صادرات و واردات

در صادرات یک کالا از کشور مانند پسته به کشور دیگری مانند لهستان فروخته می‌شود و این کالا با اظهارنامه صادرات به مقصد حمل می‌شود. در واردات خلاف این روند شکل می‌گیرد مثلاً قهوه از برزیل وارد ایران می‌شود که هردو سود بازرگانی را برای تجار به ارمغان می‌آوردند از طرف دیگر ترانزیت خارجی یک کالا تنها از یک کشور عبور می‌کند و هزینه‌های گمرکی عبور از کور پرداخته می‌شود. لازم به ذکر است یادآور شویم ترانزیت داخلی درواقع وارداتی است که ترخیص قطعی نشده است مثلاً یک‌بار از چین وارد ایران شده در بندرعباس با اظهارنامه ترانزیت داخلی به سمت مشهد بارگیری می‌شود و درنهایت در مشهد کالا ترخیص نهایی می‌شود.